Basit veritabanı uygulamaları yapmak, web sitesi ziyaret logları oluşturmak, basit ziyaretçi defteri yapmak için dosya işlemlerini kullanabilirsiniz.

Konular

• Dosya Açma
• Dosyadan Okuma
• Dosyaya Yazma
• Dosyanın Varlığını Kontrol Etme, Okuma/Yazma İzinleri
• Dosyayı Kilitleme
• Dosya İçinde Gezinme
• Dosya Kapatma
• Diğer Dosya İşlemleri

Dosyalarla çalışmak için öncelikle dosyanın açılması gerekmektedir.

Dosya Açma

$f=fopen(“dosyayolu/dosyaadi.uznt”,$acmasekli);

$acmasekli, fopen fonksiyonun dosya erişiminde kullanacağı yöntemi belirler.

• r : Dosyanın sadece okuma için açılmasını sağlar. İşaretçi dosya en başına yerleştirilir.
• r+ : Dosyanın hem okuma hem de yazma için açılmasını sağlar. İşaretçi dosya başına yerleştirilir.
• w : Dosyanın sadece yazma için açılmasını sağlar. Dosya boyutu sıfır olarak ayarlanır. Eğer dosya bulunamazsa, oluşturulur.
• w+ : Dosyanın hem okuma hem de yazma için açılmasını sağlar. Dosya boyutu sıfır olarak ayarlanır. Eğer dosya bulunamazsa, oluşturulur.
• a : Dosyanın ekleme için açılmasını sağlar. İşaretçi dosya sonuna yerleştirilir.
• a+ : Dosyanın hem okuma hem de ekleme için açılmasını sağlar. İşaretçi dosya sonuna yerleştirilir. Eğer dosya bulunamazsa oluşturulur.
• x, x+ : Dosyanın sıfırdan oluşturulup, okuma / okuma ve yazma için açılmasını sağlar. Eğer dosya varsa, hata verir.
• c, c+ : Varolan dosyanın silinmeden açılmasını, olmayan dosyanın oluşturulmasını sağlar. İşaretçi dosya başına yerleştirilir. Yazma / okuma ve yazma için açılmasını sağlar.

Dosyadan Okuma

Dosya okuma için açıldıktan sonra, fread komutu yardımı ile, dosyadan okuma işlemi gerçekleştirilir. fread komutu okuduğu verileri eşitlendiği değişkene aktararak kullanıma sunar,. Bu veriler üzerinde istenilen işlemler gerçekleştirilebilir.

Kullanımı:

$f=fopen(“dosyayolu”,”r”);
$fs=filesize($f); //Dosya Boyutunu bu şekilde öğrenebiliriz.
$okunan=fread($f,$fs);

fread komutu iki parametre alır; Birinci parametre açılan dosya tutucusudur ($f), İkinci parametre, okunacak olan veri miktarını byte türünde belirler. Dosyanın tamamını okumak yerine, belirli bir miktarını okuma imkanı sağlar. Dosyanın tamamının okunabilmesi için filesize($f) komutu ile açmış olduğumuz dosyanın boyutunu öğrenebiliriz.

İşimiz bittikten sonra açmış olduğumuz dosyayı kapatmayı unutmayalım.

Dosyaya Yazma

Dosyaya veri yazmak için öncelikle dosyamızı yazılabilir şekilde açmamız gerekmektedir. Daha sonra dosyaya yazmak istediğimiz veriyi fwrite komutu ile dosyaya aktarabiliriz.

Kullanımı:

$f=fopen(“dosyayolu”,”w”); veya $f=fopen(“dosyayolu”,”a”)

fwrite($f,$veri);

fwrite komutu iki parametre alır; birinci parametre açılan dosya tutucusudur ($f), ikinci parametre ise dosyaya yazılacak olan veriyi içerir ($veri).

Burada dikkat edilmesi gerekn nokta, dosyayı açarken kullanacağımız açma türüdür. w türünde açılan dosyalara yeni bir veri yazıldığı zaman eski veriler silinecektir. a türünde açılan dosyalara yeni veri yazıldığında; yazılan yeni veri eski verinin sonuna eklenir.

İpucu: Log kayıtları gibi verileri dosyaya yazarken a (sonuna ekleme) türünde, Sayaç gibi yenilenen veriler kullanılacaksa w (üzerine yazma) türünde açmak aha faydalı olacaktır.

Dosyanın Varlığını Kontrol Etme, Okuma/Yazma İzinleri

Dosya okuma işlemi yapmadan önce dosyanın varlığını kontrol etmek, yapılması gereken en önemli işlerdendir. Bunun için; file_exists fonksiyonu kullanılır.

Kullanımı:

if(file_exists(“dosyayolu”))
echo “Dosya var”;
else
echo “Dosya bulunamadı”;

file_exists fonksiyonu sadece dosya yolunu parametre olarak alır. Eğer dosya var ise; Doğru (true), dosya yok veya ulaşılamaz ise Yanlış (false) değerini döndürür.

Dosyanın varlığı doğrulandıktan sonra, dosyanın okunabilir mi, yazılabilir mi olduğunu öğrenmemiz gerekiyor. Bunun için is_readable (okunabilir mi), is_writable (yazılabilir mi) fonksiyonları kullanılabilir.

is_readable: Dosya yetkileri kontrol edilerek, dosyayı okuma iznimiz olup olmadığı kontrol edilebilir. Eğer dosyayı okuma iznimiz var ise; Doğru (true), yoksa Yanlış (false) sonucu döndürülür.

is_writable: Dosya yetkileri kontrol edilerek, dosyaya yazma iznimiz olup olmadığı kontrol edilebilir. Eğer dosyaya yazma iznimiz var ise; Doğru (true), yoksa Yanlış (false) sonucu döndürülür.

Örnek:

$dosya=”deneme.txt”;
if(file_exists($dosya))   
    {
    if(is_writable($dosya))
        {
        $f=fopen($dosya,”a”);
        fwrite($f,”\nYeni Eklenen Veri”);
        fclose($f);
        echo “Veri dosyaya yazıldı”;
        }
    else if(is_readable($dosya))
        {
        $f=fopen($dosya,”r”);
        $v=fread($f,”1000″);
        fclose($f);
        echo “Dosyadan okunan veri: “.$v;
        }
    else
        echo “Dosyayı okuma/yazma iznimiz bulunmamaktadır.”;
    }

Dosya İçinde Gezinme

fseek komutu, fopen ile açılan bir dosya içerisinde bulunulan konumdan istenilen başka bir konuma gitmeyi sağlar. Dosyadan veri okunduktan sonra, işaretçi yerinin değiştirilmesi için kullanılır.

Kullanımı:

fread($f,2600);

fseek($f,2790); //2600. baytta yer alan işaretçinin 2790. bayta ilerlemesini sağlar.

fseek($f,0); //2790. baytta yer alan işaretçinin dosya başına konumlandırılmasını sağlar.

Dosya Kapatma

PHP’de bir dosya ile işlem yapabilmek için dosyayı açmamız gerektiğini söylemiştik. Dosyayı açma işlemi bu dosyayı diğer paylaşımcıların erişimine karşı kilitleyeceği için kullanımımız sona erdikten sonra dosyayı kapatmamız gerekmektedir. Bunun için fclose komutunu kullanmalıyız.

Kullanım:

$f=fopen(“dosyayolu”,”r”);
fclose($f);

Diğer Dosya İşlemleri

touch: Bir dosyanın son erişim zamanının ayarlanmasını sağlar. Olmayan bir dosyanın oluşturulmasını sağlar. bool touch($dosyayolu);

unlink: Dosya silme işlemi yapar. bool unlink($dosyayolu);

file_get_contents: Dosya içeriğinin tamamını bir dizgiye aktarmayı sağlar. $veri=file_get_content($f);

PHP, Personal Home Page (Kişisel Anasayfa) kelimelerinin kısaltılmışıdır. HTML, içerisine gömülebilen sunucu taraflı betik ve programlama dilidir. Kullanımı oldukça kolaydır.

C programlama dilini temel alarak geliştirilen PHP, diğer Web Programlama dillerine kıyasla daha hızlı çalışabilmektedir. Özgür Yazılım Lisansı ile yayınlanan PHP’nin kullanımı için lisans gerekmediğinden, daha ucuz ve halk tarafından geliştirildiği için daha güvenli bir sistemdir.

Bilgisayarınıza PHP, Apache ve MySQL Kurulumu

PHP, tek başına çalışabilen bir sistem değildir. Linux tabanlı bir Web Sunucusu olan Apache üzerine eklenti olarak kurulur. Yani, bilgisayarınızda PHP kullanmak istiyorsanız, öncelikle Apache Web Sunucusunu kurmanız gerekiyor.

Burada şu soru akla gelebilir. PHP’yi ayrı, Apache’yi ayrı, MySQL’i ayrı mı kuracağız? Hayır. Bunların tümünü içerisinde barındıran kurulum paketlerini kullanabilirsiniz.

• PHP Triad
• App Serv 2.5.10
• WAMP Server
• XAMPP

gibi kurulumlar ile bilgisayarınıza hem PHP’yi, hem Apache’yi hem de MySQL’i ve en çok kullanılan veritabanı yönetim yazılımı olan phpMyAdmin’i kurmuş olursunuz.

AppServ kurulumu ile devam edelim.

AppServ’ü indirdikten sonra kurulum aşamasında size bazı sorular soracaktır. Bu soruları kısaca özetleyecek olursak;

• Kurulum Klasörü
  Bu bölüm, Apache, ve PHP’nin kurulacağı yeri belirlediğimiz bölümdür. Eğer sizin için bir sakıncası yoksa, bu bölümde herhangi bir değişklik yapmıyoruz. (Resim 1)
• Kurulacak Programlar
  Bu bölümde bilgisayarımıza kurulmasını istediğimiz programları seçiyoruz (Resim 2). Bu programlar,
  • Apache: Bilgisayarınızı sunucu olarak çalıştıracak olan yazılım
  • PHP: Apache için PHP eklentisi
  • MySQL: Veritabanı yazılımı
  • phpMyAdmin: Web tabanlı veritabanı yönetim yazılımı
• Sunucu Adı
  Genellikle localhost (Yerel Sunucu) olarak ayarlanır, bu sayede yerel makinenizin adı, herhangi bir web sitesi ile de karışmamış olur. (Resim 3)
• Admin E-posta Adresi
  Burada yazacağınız e-posta adresi, sistem yöneticisi olarak kaydedilir. Normalde bu adres, sistemde bir arıza/sorun olması durumunda ulaşılacak kişinin adresi olsa da sizin kurduğunuz sistem, sadece sizin bilgisayarınızda çalışacağı için burayı boş bırakmamak adına admin@localhost olarak ayarlıyoruz. (Resim 3)
• MySQL şifresi
  Bu seçenek veritabanı bağlantılarında kullanılacak şifreyi ayarladığımız bölümdür. Buraya genellikle unutulmayacak/basit şifreler verilir. Biz de bu nedenle şifre olarak 12345 veriyoruz. (Resim 4)

Kurulum işlemi tamamlandıktan sonra (eğer kurulum konumunda herhangi bir değişklik yapmadı iseniz) C:\AppServ\www klasörü içerisinde web sayfamızın dosyalarını görebilirsiniz. Hazırlayacağımız dosyaları/web sitesini bu klasörde depolayacağız.

İlk PHP Dosyamız

Evet sıra geldi, ilk dosyamızı hazırlamaya. Ama önce bazı temel bilgileri görelim.

PHP, HTML içerisine gömülebilen bir betik dili idi. O zaman HTML ve PHP kodlarını nasıl ayırt edeceğiz. Cevap basit. PHP kodları sayfa içerisinde <?PHP ve ?> işaretleri (etkiketleri) arasında yer alır. <?PHP etiketi bu noktadan itibaren PHP kodlarının başladığını Apache’ye bildirir. Ve Apache ona göre işlem yapmaya başlar.

O zaman neymiş. PHP kodlaması yaparken, <?PHP etiketini unutmuyoruz.

PHP’de herhangi bir içeriği HTML’ye yansıtmak için echo komutunu kullanırız. Bu komut yazdır anlamına gelir. Echo’dan sonra gelecek içerik, eğer değişken veya bir işlem değil ise, tırnak/tek tırnak içerisinde yazılır.

Örnek: echo “Merhaba Dünya”;

Burada dikkat etmemiz gereken bir diğer önemli hususta, her komutun sonunda noktalı virgül (;) kullanmaktır. Noktalı virgül kullanılmadığı zaman program ne yapacağını bilemeyeceği için hata verecektir.

O zaman ilk php dosyamızı hazırlayalım.

Not Defterini açıyoruz.

İçerisine;

<?PHP

echo “Selam Gençlik”;

?>

yazıyoruz.

Dosyamızı Farklı Kaydet seçeneği ile C:\Appserv\www konumuna kaydediyoruz. Dosyamızın adı ilkdosyam.php olacak. Yalnız dosya adını yazarken tırnak içerisinde yazmamız gerekiyor, aksi takdirde Not Defteri bunu anlamayıp, düz metin belgesi olarka kaydedebilir.

Şimdi hazırladığımız sayfayı görelim. sayfamızın adresi http://localhost/ilkdosyam.php.

Bundan sonra sahip olduğunuz HTML bilgileri ile dosyanızı zenginleştirebilirsiniz. Tek yapmanız gereken PHP kodu kullanacağınız yerlerde <?PHP … ?> etkiketlerini unutmamak ve dosyanızı .php uzantısı ile kaydetmek.

Bir sonraki derste görüşmek üzere…

Bir zamanlar Kodlar Diyarı adında bir yerde geçiyor hikâyemiz. Kodlar Diyarı, çok anlayışlı ve iyi kalpli bir dil olan Makine Dili’nin yönetimindeydi. Makine Dili’nin tek amacı insanlara hizmet etmekti. Çok basit bir yapıda olan Makine Dili sadece 0 ve 1’den oluşuyordu. Ama insanlar onu anlamakta ve kullanmakta zorlanıyorlardı. Bu Makine Dili’ni çok üzüyordu. O da buna bir çözüm bulmak için çalışmaya başladı. Ve bir gün kullanımı kendisinden daha kolay olan Assembly’yi üretti. İnsanlar Assembly’yi çok sevmişlerdi. Onunla istedikleri her şeyi yapabiliyorlardı.

Ama bu yine de Makine Dili’ni memnun etmeye yetmedi. Çünkü Assembly’de insanlar için çok zor bir dildi. Yapısı insanların anlayabileceği sadelikte değildi. Ve Makine Dili, Assembly ile birlikte daha basit ve anlaşılır bir dil üretmeye çalıştılar. Ve ortaya 3 farklı dil çıktı. Bunlara C, Basic ve Pascal isimlerini verdiler. Temelde bu 3 dilde aynı işi yapıyor olmasına rağmen bunlarında eksiklikleri vardı. Çünkü Makine Dili istiyordu ki insanlar hiç uğraşmadan istedikleri her şeyi yapabilsinler. Onun tek amacıydı bu. Ve Assembly, C, Basic ve Pascal’ı da bu şekilde eğitmişti.

Ama artık yorulmuştu, daha fazla çalışamıyor, yeni diller üretemiyordu. Ürettikleri ise bu 4 dil kadar etkili olamıyordu. Onun için Assembly, C, Basic ve Pascal ‘dan yeni diller üretmelerini ve insanlara kolaylıklar sağlamalarını istedi.

Bunun üzerine çalışmaya başladılar. Ancak birlikte çalışamıyor, ortak bir dil geliştiremiyorlardı. Çünkü yapıları birbirinden farklıydı. Ama hemfikir oldukları bir nokta vardı, İnsanların en kolay kullanacakları dil görsel bir dil olabilirdi.

Bu ortak kararın ardından Assembly kendisinin görsel bir dil yazamayacağını ama kendilerine yardım edebileceğini söyledi.

Ve 3 dilimiz farklı görsel diller üzerinde çalışmaya başladılar. İlk görsel dili yazan C oldu ve bu dile C++ adını verdi. Ama bu dil C‘nin istediği gibi tamamen görsel bir dil değildi ve kullanımı hala zordu. Bu yüzden C çalışmalarına devam etti.

Kısa bir süre sonra C, Basic ve Pascal kendi görsel dillerini yazmışlardı. C Builder, Visual Basic ve Delphi.

İnsanlar bu dilleri kullanarak çok güzel programlar yazmaya başladılar. Ve sonunda interneti de keşfettiler. İnterneti yönetmesi için HTML dilini gönderdiler Kodlar Diyarına.

C, çok kısa zamanda HTML ile arkadaş oldu ve ona yardım etmesi için JavaScript dilini yazdı. Basic bunu görünce bunun insanlar için çok iyi olacağını düşündü ve C ile birlikte bir internet programlama dili yazmak istedi. Ama yine farklı olan yapıları nedeniyle birlikte çalışamıyorlardı.

Bunun üzerine farklı diller yazmaya karar verdiler, böylece insanlar istedikleri dili kullanabilecekler, seçim şansları olacaktı. Ve çalışmaya başladılar. HTML’de onlara yardımcı oluyor, yol gösteriyordu. C, önce Perl/CGI adını verdiği bir dil geliştirdi. Perl hem internet için hem de programlama amaçlı kullanılabiliyordu. Basic de ASP’ yi üretmişti. Gerçekten çok kullanılışlı bir dildi ASP.  Ama C daha iyisini yapmak istiyordu. Perl’ i de yanına alarak, çalışmalara başladı ve sonunda ASP’ den daha hızlı ve kullanışlı olan PHP’ yi üretti. Ama bu da onlar için yeterli değildi. İnsanların işlerini kolaylaştırmak için JavaScript, ASP, PHP ve HTML kafa kafaya verip HTML’ ye benzeyen XML’ yi ve daha sonra AJAX’ ı ürettiler.

Bu arada C ve Basic beraber çalışmanın bir yolunu bulmuşlardı ve hemen çalışmaya başladılar. Sonunda. NET’ i doğdu. Yazımı ve yapısı biraz karmaşık olmasına rağmen çok kullanışlı bir programlama diliydi .NET.

Sonunda insanlar içn en uygun olan dilleri ve yardımcılarını üretmeyi başarmışlardı. O günden sonra C, Basic ve Pascal  Assembly ve Makine Dilinin yanına yerleşip Kodlar Diyarının nasıl büyüdüğünü ve geliştiğini seyretmeye başladılar.

SON

Derleyici, yazılan programları okuyup içerisinde mantıksal veya yazınsal hatalar olup olmadığını bulan, bulduğu hataları kullanıcıya göstererek programın düzeltilmesine yardım eden, hata yoksa programı çalıştırıp sonucunu gösteren, ayrıca çeşidine göre pek çok başka özelliği barındırabilen (bir değişkenin üzerine mouse ile gelindiğinde değişkenin özelliklerini gösterme, fonksiyonun üzerine gelindiğinde kod içerisinde fonksiyonu bulup yazıldığı satıra gidebilme, kodların daha kolay okunabilmesi için etiketler yardımıyla kodları toparlayacak bölgeler oluşturabilme…) birer platformdur. Programcılar genelde programlamayı gerçek hayata benzetirler. Bir program yazmak veya bir problemi çözmek için öncelikle komutları unutmak ve çözümü gerçek hayatta yapıyormuş gibi düşünmek gerekir onlara göre. Komutlar sadece araçtır.

Programlama Kategorileri:

• Bilgisayar Programlama
• Web Programlama